Γράφει η Μαργαρίτα Οκτωράτου,
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Δημόσιας Υγείας, MSc,
NLP Master Practitioner & Coach, Mindful Eating Ambassador
Ρίχνοντας μια ματιά στο διαδίκτυο μπορεί να βρει κανείς πολυάριθμους ορισμούς για το τί είναι ο Νευρογλωσσικός Προγραμματισμός (Neurolinguistics Programming, NLP), τόσο σε έγκυρες όσο και σε μη έγκυρες πηγές – που δυστυχώς είναι αρκετές. Σε κάθε περίπτωση, και όπως και να τον ορίσει κανείς, ο Νευρογλωσσικός Προγραμματισμός (Neurolinguistics Programming), ή απλά NLP, είναι μια τις πιο επιδραστικές προσεγγίσεις που αξιοποιείται εδώ και χρόνια και με επιτυχία στον κόσμο των επιχειρήσεων, της επικοινωνίας και της προσωπικής ανάπτυξης. Πλέον, και στην βελτίωση της διατροφικής μας συμπεριφοράς.
Πώς προέκυψε το NLP
Ο Νευρογλωσσικός Προγραμματισμός, NLP αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1970 στο Πανεπιστήμιο της California – Santa Cruz (UCSC) από μια ομάδα ανήσυχων μυαλών που θέλησαν να κατανοήσουν πώς κάποιοι άνθρωποι ήταν διακριτά αποτελεσματικοί στον τομέα ενασχόλησής τους, σε αντίθεση με κάποιους άλλους που, παρ’ όλες τις φιλότιμες προσπάθειές τους, δεν τα κατάφερναν (πηγή). Το κύριο ερώτημα που έθεταν ήταν “πώς σκέφτεται και λειτουργεί” το μυαλό κάποιου, όταν ενεργεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Σήμερα, το σύστημα NLP αξιοποιεί και συνδυάζει θεωρίες και τεχνικές από διάφορες επιστήμες όπως η ψυχοκυβερνητική, η ψυχολογία, η φιλοσοφία και η ανθρωπολογία, ενώ πλέον, μέθοδοι και οι τεχνικές του «υποστηρίζονται» από τις εξελίξεις στις νευροεπιστήμες.
Τί σημαίνει NLP
Ο όρος Neuro Linguistic Programming ή Νευρο-Γλωσσικός Προγραμματισμός προήλθε από τα τρία πλέον σημαντικά στοιχεία που διαμορφώνουν την ανθρώπινη συμπεριφορά:
Neuro (Νεύρο) – αναφέρεται, γενικά, στο δίκτυο του νου ως σύστημα που, μέσω των αισθήσεών μας, λαμβάνει, μεταφέρει και επεξεργάζεται ερεθίσματα από το εξωτερικό περιβάλλον διαμορφώνοντας εμπειρίες.
Linguistic (Γλωσσικός) – αναφέρεται στη γλώσσα με την ευρεία έννοιά της, ως εργαλείο απόδοσης νοημάτων στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος και ως εργαλείο έκφρασης των εμπειριών. Η “γλώσσα“ αναφέρεται τόσο στον προφορικό λόγο (λέξεις), όσο και στις κινήσεις και μικροσκοπικές εκφράσεις – micro muscle movements).
Programming (Προγραμματισμός) – αναφέρεται στα μοτίβα λειτουργίας (προγράμματα/patterns) που υιοθετούμε και παράγονται από την αλληλεπίδραση των δύο προηγουμένων στοιχείων, για να διαχειριστούμε το περιβάλλον στο οποίο κινούμαστε.
Και για να έχετε μία πιο σαφή εικόνα του τί είναι το NLP μπορείτε να κρατήσετε το ακόλουθο: «Το NLP είναι το σύστημα που αναφέρεται στις τεχνικές και τη μεθοδολογία με την οποία μπορούμε να εξερευνήσουμε τη διαδρομή σκέψης μας και να εντοπίσουμε τα βήματα που ακολουθεί το μυαλό μας, όταν υιοθετεί μια συμπεριφορά» (nlpgreece).
Πώς λειτουργεί το NLP…
Το NLP στηρίζεται στη βαθιά σύνδεση μεταξύ των νευρολογικών διεργασιών (neuro), των γλωσσικών προτύπων (linguistics) και των συμπεριφορών που βασίζονται στη μάθηση (programming). Στον πυρήνα του, προτείνει ότι οι υποκειμενικές μας εμπειρίες του κόσμου διαμορφώνονται από αυτά τα αλληλένδετα στοιχεία. Κατανοώντας και τροποποιώντας συνειδητά αυτά τα στοιχεία μπορούμε να επιφέρουμε θετικές αλλαγές σε διάφορες πτυχές της ζωής μας. Αυτό καθιστά το NLP ένα ευέλικτο εργαλείο που μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλούς τομείς, όπως η θεραπεία, η καθοδήγηση, η εκπαίδευση, η επιχείρηση και η προσωπική ανάπτυξη.
Στον πυρήνα του nlp βρίσκεται το γεγονός που στηρίζεται πλέον και από τις νευροεπιστήμες δηλαδή ότι, ο κάθε άνθρωπος βιώνει, αντιλαμβάνεται και δίνει νόημα στις εμπειρίες του με μοναδικό τρόπο. Τα εξωτερικά ερεθίσματα που συλλαμβάνονται μέσω των αισθήσεων του «φιλτράρονται» με βάση τις αξίες, τις πεποιθήσεις, την απόδοση νοήματος σε βιώματα, όπως και εσωτερικές νευροβιολογικές διεργασίες, ας μου επιτραπεί να προσθέσω εγώ, και μάλιστα προσθέτοντας, αφαιρώντας και αλλοιώνοντας στοιχεία (Γενίκευση, Διαστρέβλωση, Διαλογή). Έτσι, τελικά, καθένας από μας διαμορφώνει διαφορετικούς τρόπους ή αλλιώς μοτίβα με τις οποίες αντιλαμβάνεται και τελικά αλληλοεπιδρά με την πραγματικότητα. Τα μοτίβα αυτά ωστόσο καθορίζουν τις συμπεριφορές μας, το πώς αντιδρούμε και αλληλοεπιδρούμε, ακόμα και το βαθμό με τον οποίο προχωράμε, πετυχαίνουμε ή δυσκολευόμαστε.
…και πώς συνδέεται με τη διατροφή
Για όσους δεν το γνωρίζουν, ή δεν το έχουν στο μυαλό τους ακριβώς έτσι, η πρόσληψη τροφής, στην ουσία είναι μία νευροβιολογική διαδικασία, που σχετίζεται με:
ομοιοστατικούς μηχανισμούς (κέντρο πείνας-κορεσμού),
μη ομοιοστατικούς μηχανισμούς (κέντρο ευχαρίστησης και ανταμοιβής)
γνωστικές λειτουργίες (μνήμη, αντίληψη, μάθηση, προσοχή, σύστημα λήψης αποφάσεων και γλωσσικές δεξιότητες).
Το ότι τρώμε στην πραγματικότητα καθοδηγείται από τη νευροβιολογία μας (το νου μας) και είναι το αποτέλεσμα πολυάριθμων διεργασιών που μπορεί μεν να μην συνειδητοποιούμε, επηρεάζεται ωστόσο από τις γνώσεις, τις πεποιθήσεις, τις στάσεις, τις εμπειρίες, τους τρόπους σκέψης, τα συστήματα λήψης αποφάσεων και – ναι – τα μοτίβα συμπεριφοράς που διαμορφώνουμε τελικά στη διάρκεια της ζωής μας σε σχέση με τη διατροφή (όπως και με το βάρος μας, την υγεία και ευημερία μας κ.λπ.).
Σε αυτό το πλαίσιο, η διατροφική μας συμπεριφορά, όπως το:
τι επιλέγει να φάει κάποιος (π.χ. «ό,τι υπάρχει», ισορροπημένα γεύματα όταν είναι στο σπίτι και junk food όταν παραγγέλνει, κάτι «υγιεινό» μετά την άσκηση ή κάτι «ανθυγιεινό» όταν στρεσσάρεται κ.λπ.),
πότε επιλέγει να φάει (π.χ. όταν πεινάει, όταν του προσφέρουν κάτι π.χ. ειδικά όταν είναι πιεσμένος, την ώρα του φαγητού ή όταν τρώνε οι φίλοι/συνάδελφοι/συμμαθητές κ.ο.κ.
πόσο τρώει ( π.χ. όση είναι η σερβιριζόμενη μερίδα, μέχρι να χορτάσει ή μέχρι.
γιατί τρώει (π.χ. επειδή πεινάει, είναι η ώρα να φάει, έχει άγχος ή νιώθει ανία κ.ο.κ.),
πώς τρώει (γρήγορα και βιαστικά, αργά και απολαμβάνοντας το φαγητό του κ.ο.κ.),
όπως και κάθε είδους διατροφική μας επιλογή και «αντίδραση» σε εξωτερικά ερεθίσματα (π.χ. κάτι που είδαμε, ακούσαμε, μυρίσαμε) και εσωτερικά ερεθίσματα (πείνα, άγχος, λύπη κ.λπ.) είναι όλα διεργασίες που σχετίζονται με τη νευροβιολογία και τα μοτίβα συμπεριφοράς που υιοθετούμε μέσα από την αλληλεπίδραση μας με τον κόσμο.
Και όπως κάθε τι που αφορά σε τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς έτσι και η διατροφική μας συμπεριφορά – και η οποία ξεκινά από τον τρόπο με τον οποίο (εκπαιδευόμαστε) να σκεφτόμαστε σχετικά με το φαγητό - μπορεί να μελετηθεί, να χαρτογραφηθεί και να τροποποιηθεί με την προσέγγιση του NLP.
Οι διατροφικές σας επιλογές, δηλαδή το τί θα φάτε, πώς, πότε, γιατί, με ποιο τρόπο κ.λπ., όπως και η σχέση σας με το φαγητό και τη διατροφή, το βάρος και με κάθε άλλη παράμετρο υγείας και ευημερίας σας, καθορίζονται από γνώσεις, πεποιθήσεις, συστήματα λήψης αποφάσεων, τρόπους σκέψης και μοτίβα συμπεριφοράς. Και ως τέτοια μπορούν να διερευνηθούν και να επανασχεδιαστούν με την αξιοποίηση του συστήματος NLP.
Comments